Tanık, hukuk davalarında bilgilerini beyan eden 3. kişidir. Bir diğer değişle şahit. Adaletin yüzyıllardır en temel aracıdır. Tanık, yaşanan olayın iç yüzünü mahkeme önünde ortaya döker. Tanığın olayları anlatırken yapmış olduğu açıklayama tanık beyanı denir. Boşanma davalarında tanıklar çok önemlidir. Tanıklar, tüm davalarda oldukça önemli bir konumdadır. Kaldı ki boşanma davası gibi bir konuda, tarafların arasında yazılı belge, senet gibi deliller olmadığı için taraflar dava için ne denli önemli ise tanıklar da o denli önem arz etmektedir. Hal böyle iken boşanma davalarında tanıkların davaya etkisi tartışılmayacak kadar büyük olacaktır.
Boşanma davası sürecinde tarafların, tanıklarla iletişimi de oldukça önemli bir faktördür. Birçok davada tanıkların soğukkanlılığını yitirerek, davaya ve taraflara zarar verdiği gözlenmiştir. Bu tür olayların temel sebebi olarak tanıkların, bir tarafa önyargı ve nefretle yaklaşırken diğer tarafa aşırı sempati duymasını, olaylara objektif yaklaşamamasını gösterebiliriz. Tanıkların görevi, çiftin arasındaki ilişkiyi ve yaşadıkları olayları tarafsız bir şekilde aktararak, davanın gidişatına katkı sağlamaktır. Gerekli bilince sahip tanıklar zaten davanın gidişinde önemli rol oynamaktadır. Davaya ve taraflara zarar gelmemesi açısından tanıkların bilinçli hareket etmeleri gerekmektedir. Bu konuda da tarafların, tanıklarına gerekli bilgiyi vermesi, hem kendi soğukkanlılığını hem tanığının soğukkanlılığını koruması önemli bir husustur. Tarafların bir diğer sorumluluğu ise tanıklarına karşı açık ve dürüst olmasıdır. Bazı olayları olduğu gibi anlatmayan veya abartan taraflar, tanıkların yanlış düşüncelere kapılmasına ve sözlü beyanlarını verirken objektif olamamasına neden olacaktır.
Tanıklar Sözlü Beyan Vermek İçin Mahkemeye Gitmek Zorunda Mıdır?
Tanıklar çoğu kez mahkeme huzurunda ifade vermekten çekinmektedir. Bu çekincelerinden dolayı alternatif çözüm arayışına girerler. Başka bir zamanda gidip ifade versem veya noterden imzalı yazılı belge versem gibi çözümler sunmuşlardır fakat hukuk sistemimiz bunları kabul etmemektedir.
Tanık, hakimin huzuruna geçer ve hakimin yönelttiği tüm sorulara cevap vermek zorundadır. Hakim gerekli gördüğü durumlarda tanığa soru kağıdı verebilir. Verilen soru kağıdını belirtilen sürede tanık tarafından doldurulup hakime iletilmelidir. Soru kağıdındaki cevapları yetersiz gören hakim tanığı davet edip, sözlü beyanını almak isteyebilir. Hakim, rakamlarla ilgili tanığın not almasını gerektirecek sorular sorarsa; tanık, not almak veya hesap yapmak için hakimden izin isteyebilir.
Çağrıldığı mahkeme dışında tanığın verdiği beyanın bir hüküm doğurması sadece istinabede gerçekleşebilir. Örneğin tanıklık yapılacak boşanma davasının görüleceği mahkeme, ikamet edilen bölgede değilse, bu durumda bulunan bölgedeki mahkemeye gidip ifade verilebilir.
Boşanma Davalarında Kimler Tanık Olabilir?
Boşanma davalarında, yakın akrabalık bağı olan kişilerin davaya tanıklık edemeyeceği düşünülür. Bu doğru değildir. 1. dereceden akrabalar dahi boşanma davasında tanıklık yapabilir. Bazı istisnai durumlarda tanık olarak mahkemeye davet edilen kimse tanıklıktan çekilebilir. Bu hak herkese tanınmamakla beraber şu kimseler tanıklıktan çekilebilir;
- Kendisi ve eşinin alt-üst soyu (büyükanne, büyükbaba, torun, çocuk, anne, baba)
- Koruyucu aile ve bahsi geçen koruyucu ailenin çocukları
- Evlatlık bağı bulunan kimseler
- Kan ve kayın hısımları olan kimseler (teyze, hala, dayı, amca, kardeş, kardeşin çocuğu ve aynı zamanda eşin aynı derecedeki yakınları)
Tanığın ifadesi kişisel nedenlerden dolayı herhangi birinin itibarına zarar verecekse veya maddi bir kayıp söz konusu olacaksa tanıklıktan çekilme hakkına sahiptir.
Çekinme Hariç Tanıklıktan Kaçınma
Tanıklık, toplumsal çerçevede görev olmakla birlikte kural olarak gerçekleştirilmesi zorunlu kılınmıştır. Anayasamızda 12 ve 14. maddeler düzenlenmesiyle güvence altına alınmış, toplumsal ve kamusal bir ödev olduğu belirtilmiştir.
Geçerli bir sebebi olmaksızın, çağrıldığı mahkemeye gelmeyen tanığa para cezası uygulanacak ve zorla getirilecektir. Tanığa gönderilen tebligatta, para cezası ve zorla getirileceği hususunda bilgiler verilmektedir.
Tanığın, mahkemede ifade vermek için geldiği mesafe, harcadığı zaman gibi unsurlar göz önüne alınarak gideri hesaplanır ve masrafları karşılanır. Tanık şehir dışından geliyorsa ikamet masrafları da karşılanır.
Boşanma Davasında Tanıklara Sorulan Genel Sorular
Boşanma davası öncesinde, tanıkların en çok gerildiği nokta kendilerine hangi soruların sorulacağıdır. Burada tanıkların kendilerini strese sokmasına hiç gerek yoktur. Tanık hangi konuya hakimse, hangi konularda konuşabilecek kadar bilgisi varsa hakim o meseleler üzerinden sorularını yöneltecektir.
Hakim tanıklara sorduğu sorularla, temel olarak boşanmaya kimin sebep olduğu sorusunun cevabını arayacak. Eşler birbirlerine hakaret ediyor mu, aile içi şiddet var mı, varsa hangi boyutta, çocuklarına karşı davranışları nasıl, çocukların anne ve babalarına bakışı ne gibi birçok soru yöneltilecektir. Aldığı cevaplar doğrultusunda hakim, boşanma davasında çözüme kavuşturulması gereken konuları değerlendirecektir. Aldığı cevaplar bu yolda kararlarını oldukça etkileyecektir. İyi bir boşanma avukatı tanıklara sorulacak önemli soruları bilir. Adana boşanma avukatı veya İzmir boşanma avukatı yazarak internete yaşadığınız bölgeye göre avukatınızı bulabilirsiniz.
Boşanma Davasında Tanık Beyanında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Boşanma davalarında ifadesini veren tanıkların dikkat etmesi gereken temel nokta, sadece gördükleri ve net olarak bildikleri konular hakkında konuşmak olacaktır. Tanık sözlü beyanında net olarak görmediği ve bilmediği konulara yer verirse bu beyan hakimin hükmüne etki etmeyecektir. Boşanma davalarında taraflar diledikleri kadar tanık gösterebilmektedir. Bu konuda herhangi bir yasal sınırlama bulunmamakta fakat hakim elindeki verileri ve tanıkların ifadelerini yeterli görürse, tüm tanıkları dinleme gerekliliği görmeyebilir.