Boşanma Sürecinde Eşten Mal Kaçırma

2007 yılında yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu eşler arasında evlilik birliği içinde edinilmiş mallara katılma rejimini eşler arasında kanunen geçerli mal rejimi olarak benimsemiştir. Bu nedenle boşanma durumunda mal paylaşımı bu rejimin ilkelerine uygun olarak yapılacaktır. Yani evlilik süresince edinilmiş olan mallar yarı yarıya eşler arasında paylaştırılacaktır. Evlilikten önce edinilmiş mallar ise kişisel mal olarak mal paylaşımı dışında tutulacaktır. Ancak bir malın iyileştirilmesine veya edinilmesine katkı sağlamış olan eş o maldan katkı payı alacağı hakkına sahip olabilecektir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununa göre edinilmiş mallar ve kişisel mallar nelerdir?

Eşlerin evliyken çalışarak emekleri karşılığında edindiği mallardır. 

• Kanunumuzdaki edinilmiş mallar:  
• Eşlerden herhangi birinin ücret karşılığı çalışması sonucu elde edilen kazanımlar 
• Sosyal güvenlik yardımları ve ödemeleri İş gücünün kaybı nedeniyle verilen tazminatlar 
• Kişisel malların gelirleri 
• Edinilmiş mal yerine geçen kazanımlar ve değerler

• Eşlerden birinin kişisel kullanımına özgülenmiş olan eşyalar 
• Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait olan veya bir eşin sonradan miras veya karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği kazançlar 
• Manevi tazminatlar
•  Kişisel mallar yerine geçen kazanımlar ve değerler

 Şimdi boşanma gerçekleşmeden eşten mal kaçırılıyorsa ne yapılmalıdır? Sorusunun cevabını vermeye çalışalım.

Eşten mal kaçırma; boşanma davası sonuçlanmadan önce eşin üzerindeki malları başkasına devretmesi ya da satmasıdır. Boşanma davalarında en sık karşılaşılan problemlerden biridir. Boşanma öncesi mal kaçırma konusunda en sık yaşanan olay aile konutunun diğer eşin rızası alınmadan bir başkasına devredilmesi ya da satılmasıdır. Bu olumsuz durumun önüne geçilmesi amacıyla aile konutu şerhi konulması gerekir. İyi bir boşanma avukatı bu tip sorunların önüne geçebilmektedir. Aile konutu şerhi; eşlerin aile konutu olarak kullandıkları ev üzerinde tarafların tasarruflarını kısıtlayan, her iki eşin de rızası olmadan aile konutunun satılamaması amacıyla tapuya koydurulan bir engelleyicidir. Aile konutu şerhi konulduğunda diğer eşin bu durumdan haberi olmaz; ta ki evi satmaya kalkana kadar. Bu nedenle diğer eşten çekinmeden rahatlıkla aile konutu şerhi kondurulabilir.  

Aile konutu şerhi koydurmak için bir adet muhtardan alınmış ikametgah ile aile cüzdanı fotokopisi veya nüfus cüzdanı fotokopisi ile tapuya başvurmak yeterlidir. Herhangi bir ücret alınmaksızın eve aile konutu şerhi koyulabilir. Aile konutuna aile konutu şerhi konulması durumunda evin satışının veya devrinin yapılabilmesi ancak her iki eşin de tapudaki onayıyla mümkündür. Bu şekilde boşanmada mal kaçırmanın engellenmesi amacıyla aile konutu garantiye alınmış olur. Ancak bu durum boşanmanın hukuken kesinleşmesi durumunda kendiliğinden ortadan kalkar. Bu nedenle boşanma davası devam ederken mal paylaşımı davasının da açılması gerekir. Her ne kadar hakim boşanmanın gerçekleşmesini mal paylaşımı davasının neticelendirilmesi nedeniyle bekletici unsur olarak ele alacak olsa da en azından mahkeme kayıtlarına giren bir malı eşin kaçırması daha zor olacak; malı kaçırsa bile zaten mahkeme kayıtlarına girdiği için kendisi suçlu durumuna düşerek kötü niyetli pozisyonunda kalacaktır.  

Bu noktada şunu da belirtmek gerekir. Bir konuta aile konutu şerhi konulabilmesi için o konutta fiziken ikamet etme şartı yoktur sadece ikametgahta o konutta oturuyor görünmek yeterlidir. Örneğin kocası tarafından dövülerek sokağa atılan bir kadın fiziki olarak aile konutunda bulunmaması durumunda dahi aile konutu şerhi koydurması mümkündür. Yeter ki nüfus müdürlüğüne evlendiği tarihte yeni konutuna geçtiğine dair ikamet adresini bildirmiş olsun. Eğer şerh konulmadan önce aile konutu veya başka bir taşınmaz art niyetli olarak üçüncü kişiye devredilmiş ise hak kaybı olan eş kendisine devrin yapılmış olduğu üçüncü kişiye karşı dava açmak suretiyle hak talebinde bulunabilir. 

Bu durumda art niyetli eşin mal kaçırmak amacıyla elden çıkardığı mallar konusunda üçüncü kişiler de sorumlu tutulabilir. Borçlu eşin mal varlığı katılma alacağını karşılamadığı takdirde alacaklı eş edinilmiş mallarda hesaba katılması gereken karşılıksız kazandırmaları satışın veya devrin yapıldığı üçüncü kişiden eksik kalan miktarı talep edebilecektir.  Ayrıca mal kaçıran eşin yaptığı muvazaalı devirler sebebi ile tapu iptal ve tescil davaları da açılabilir. Mal kaçıran borçlu eşin mal varlığını mal kaçırmak amacıyla üçüncü bir kişiye devretmesi durumunda alacaklı eşin tasarrufun iptali davasını açma hakkı vardır. Bu durumda iptal ve tescile gerek olmaksızın söz konusu kaçırılmaya çalışılan taşınmazın haciz ve satışına karar verilmesini sağlama hakkına sahip olacaktır. Boşanma sürecinde eşten mal kaçırma boşanma davalarında sıkça görülmektedir.

İlgili Makaleler İçin;

• Boşanma Davalarında Çocuğun Velayeti Kime Bırakılır?
• Çekişmeli Boşanma Davası ve Bilinmesi Gerekenler